Een teamleider van het Openbaar Ministerie wordt opgepakt in een auto vol harddrugs. Het OM wil van haar af, zonder transitievergoeding, maar maakte de werknemer zich met dit ritje inderdaad schuldig aan ernstig verwijtbaar handelen? Het woord is aan de kantonrechter.

Op het moment dat de werknemer in bij haar dochter en diens vriend in de auto stapt om naar Italië te rijden, zit zij in een re-integratietraject. Een klein half jaar eerder – in februari 2019 – heeft zij zich ziek gemeld wegens slaapapneu en schildklierklachten. In juni meldt zij haar contactpersoon dat zij de week daarop op dinsdag, woensdag en donderdag aanwezig zal zijn. Op maandag kan ze niet werken omdat ze dan samen met haar zus een gesprek heeft met een maatschappelijk werker over de opname van hun moeder in een verpleeghuis.

Ondanks die volle agenda stemt ze in wanneer haar dochter haar vraagt om op zondag 16 juni mee te rijden naar Italië. Met haar eigen auto rijdt ze haar dochter en schoonzoon naar Heerlen. Daar stapt het drietal over in een Mercedes met Italiaanse nummerplaten. In Duitsland worden ze aangehouden. De Mercedes blijkt te zijn geprepareerd voor smokkel en zit tjokvol harddrugs.

In de cel

Op maandag 17 juni belt de echtgenoot van de werknemer met het OM om haar ziek te melden. Wanneer haar leidinggevende twee dagen later op ziekenbezoek komt, komt de aap uit de mouw. De werknemer zit in Duitsland in de cel.

Onderkant formulier

Het OM gaat direct tot actie over. De werknemer wordt met ingang van 20 juni geschorst met behoudt van bezoldiging en zij is niet meer welkom op haar werkplek. Wanneer de werknemer na vijf en een halve week vrijkomt uit het Duitse voorarrest, wacht haar in Nederland een integriteitsonderzoek. Zij moet haar iPad inleveren. Dat doet ze, nadat ze alle gegevens heeft gewist. Haar diensttelefoon heeft ze uitgeleend aan haar dochter.

Het OM ziet in het onderzoek reden om de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Hoewel zij daar wel onderhandelingen over voeren, lukt het werkgever en werknemer niet om afscheid te nemen met wederzijds goedvinden.

Integriteit

De werkgever vraagt de kantonrechter de arbeidsovereenkomst te ontbinden zonder rekening te houden met een opzegtermijn en zonder toekenning van de transitievergoeding. De grond hiervoor is volgens de werkgever vooral gelegen in het verwijtbaar handelen van de werknemer. Als leidinggevende bij het OM is zij gearresteerd in een geprepareerde auto vol drugs. Het niet integer handelen van een ambtenaar kan voor veiligheidsrisico’s zorgen en het aanzien van de overheid schaden. Daarbij heeft het OM als taak het strafrechtelijk handhaven van de rechtsorde. Aan OM-medewerkers worden daarom nog zwaardere eisen op het gebied van integriteit gesteld. Zij had moeten vragen van wie de auto was en waarom die naar Italië moest worden gebracht.

Nog los van de smokkelwaar, heeft de werknemer zich ook niet als goed werknemer gedragen door naar Italië te vertrekken zonder dat zij vakantie had. Het is niet geloofwaardig dat zij op dinsdag op haar werk zou kunnen verschijnen als ze op zondagmiddag vertrok. Alleen voor maandag had zij vrij, maar uit niets is gebleken dat zij echt een afspraak had met een maatschappelijk werker had. Haar arrestatie en voorarrest hebben onrust binnen de organisatie veroorzaakt. Volgens de werkgever is daardoor ook de arbeidsrelatie duurzaam verstoord.

Naïviteit

De werknemer ontkent dat haar gedrag genoeg reden geeft om de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Toegegeven, het is voor een teamleider van het OM op zijn zachtst gezegd niet handig om te worden aangehouden in een auto vol harddrugs, maar zij ontkent dat zij wist dat er smokkelwaar aan boord was.

Het reisje naar Italië heeft zij volkomen onverwacht ondernomen om haar dochter, die een persoonlijkheidsstoornis heeft, te steunen. De werknemer kent verschillende mensen die auto’s in- en uitvoeren en daarom vond zij het niet vreemd toen ze vlak voor de grens moest overstappen in een auto met Italiaanse nummerplaten. Ze was van plan om haar leidinggevende te informeren wanneer het niet zou lukken om op tijd op haar werk te zijn, maar daar was ze op het moment van haar arrestatie nog niet aan toegekomen. Kortom, het enige waaraan zij zich schuldig heeft gemaakt, is naïviteit.

Oordeel van de kantonrechter

Ook de kantonrechter benadrukt dat van werknemers van het OM een extra hoge mate van professionaliteit, betrouwbaarheid, zorgvuldigheid en integriteit mag worden verwacht. Hij is het dan ook met de Staat eens dat het handelen van de werknemer als verwijtbaar kan worden aangemerkt. Ook als zij niet wist wat het doel van de reis was, dan is de werknemer betrokken geraakt bij een druggerelateerd misdrijf. Zij heeft haar werkgever daarmee in diskrediet gebracht.

Het feit dat zij naar het buitenland is vertrokken zonder haar werkgever daarvan in kennis te stellen, valt de werknemer eveneens aan te rekenen. De werknemer heeft ook tijdens de rechtszaak geen duidelijkheid verschaft over de vraag hoe lang zij weg had willen blijven en wanneer zij van plan was geweest om haar te informeren.

Dat zij haar telefoon heeft uitgeleend is ook al niet volgens de regels. Bovendien heeft zij haar iPad geschoond voordat zij deze heeft ingeleverd. Wellicht is dat normaal gesproken de bedoeling, maar ze had best kunnen begrijpen dat dat in het kader van een integriteitsonderzoek zeker niet gewenst was. Het kan daarom van de Staat niet worden gevergd om het dienstverband te laten voortduren.

Ernstig verwijtbaar handelen

Het handelen van de werknemer was dus verwijtbaar, maar was het ook érnstig verwijtbaar? De kantonrechter is van oordeel dat dit niet het geval is. De werknemer is al sinds 1989 ambtenaar en heeft altijd naar tevredenheid gefunctioneerd. Er hebben zich nooit eerder soortgelijke incidenten voorgedaan.

De kantonrechter ontbindt daarom de arbeidsovereenkomst op de datum waarop deze bij regelmatige opzegging zou zijn geëindigd. Ook behoudt de werknemer het recht op de wettelijke transitievergoeding. De hoogte van deze vergoeding moet nog worden berekend.

Rechtbank Rotterdam | ECLI:NL:RBROT:2020:7219